భారతదేశం బ్రిటీష్ వారి నుండి విముక్తి పొందినా, పోర్చుగీసు వారు తమ 450 ఏళ్ల నాటి వలస పాలనను వదులుకోవడానికి సిద్ధపడలేదు. అప్పటి పోర్చుగల్ నియంత ఆంటోనియో సాలజర్ గోవాను తమ దేశంలో అంతర్భాగమైన “విదేశీ ప్రావిన్స్” (Overseas Province) గా ప్రకటించి మొండికేయడం ప్రధాన అడ్డంకిగా మారింది. దీనికి తోడు పోర్చుగల్ NATO లో సభ్యదేశం కావడంతో, భారత్ సైనిక చర్యకు దిగితే అంతర్జాతీయంగా సమస్యలు వస్తాయేమోనని నాటి నెహ్రూ ప్రభుత్వం దౌత్య చర్చలకే ప్రాధాన్యతనిచ్చింది.
దౌత్య చర్చలు 14 ఏళ్ల పాటు సాగినా ఫలితం లేకపోగా, 1955లో గోవా విముక్తి కోసం శాంతియుతంగా పోరాడుతున్న సత్యాగ్రహులపై పోర్చుగీసు సైన్యం కాల్పులు జరిపి మారణకాండ సృష్టించింది. ఈ ఘటనతో దేశవ్యాప్తంగా నిరసనలు వెల్లువెత్తాయి. చివరకు భారత్ సైనిక చర్యే మార్గమని నిర్ణయించుకుని 1961 డిసెంబర్ 17న ‘ఆపరేషన్ విజయ్’ ప్రారంభించింది. భారత సైన్యం, నావికాదళం మరియు వాయుసేనలు సంయుక్తంగా గోవాపై విరుచుకుపడ్డాయి.
కేవలం 36 గంటల స్వల్ప వ్యవధిలోనే పోర్చుగీసు సైన్యం లొంగిపోయింది. 1961 డిసెంబర్ 19న పోర్చుగీసు గవర్నర్ జనరల్ లొంగుబాటు పత్రంపై సంతకం చేయడంతో గోవా అధికారికంగా భారతదేశంలో భాగమైంది. అందుకే ప్రతి ఏటా డిసెంబర్ 19ని **”గోవా విముక్తి దినోత్సవం”**గా జరుపుకుంటారు. ఇది భారత సమగ్రతను పూర్తి చేయడంలో ఒక కీలక ఘట్టంగా నిలిచిపోయింది.
