నాలుగు దశాబ్దాల క్రితం రాకేశ్ శర్మ అంతరిక్ష యాత్ర చేసి భారత కీర్తి పతాకను ఎగురవేయగా, ఇప్పుడు మరో భారతీయుడు సుదూర రోదసిలోకి అడుగుపెట్టేందుకు రంగం సిద్ధమైంది. భారత వాయుసేనకు చెందిన పైలట్, గ్రూప్ కెప్టెన్ శుభాన్షు శుక్లా అంతర్జాతీయ అంతరిక్ష కేంద్రానికి (ఐఎస్ఎస్) వెళ్లేందుకు సర్వం సిద్ధమైంది. అమెరికాకు చెందిన ప్రైవేటు అంతరిక్ష పరిశోధన సంస్థ ‘యాక్సియం స్పేస్’ చేపడుతున్న ‘యాక్సియం-4’ (యాక్స్-4) మిషన్‌లో భాగంగా రేపు (మంగళవారం) ఆయన నింగిలోకి దూసుకెళ్లనున్నారు. ఈ యాత్ర విజయవంతమైతే, ఐఎస్ఎస్‌కు వెళ్లిన తొలి భారతీయ వ్యోమగామిగా శుభాన్షు శుక్లా చరిత్ర సృష్టిస్తారు. భారతీయులు ఈ యాత్రను ‘మిషన్ ఆకాశ గంగ’గా పిలుస్తున్నారు.
సాయంత్రం 5.52 గంటలకు ప్రయోగం
ఈ ప్రతిష్ఠాత్మక అంతరిక్ష యాత్ర భారత కాలమానం ప్రకారం మంగళవారం సాయంత్రం 5:52 గంటలకు ప్రారంభం కానుంది. అమెరికాలోని ఫ్లోరిడాలో ఉన్న నాసాకు చెందిన కెన్నెడీ స్పేస్ సెంటర్ నుంచి ఈ ప్రయోగం జరగనుంది. ఎలాన్ మస్క్‌కు చెందిన స్పేస్‌ఎక్స్ సంస్థకు చెందిన క్రూ డ్రాగన్ సీ-213 వ్యోమనౌకలో శుభాన్షు శుక్లా తన బృందంతో కలిసి ఐఎస్ఎస్‌కు పయనం అవుతారు. ఫాల్కన్-9 రాకెట్ ఈ వ్యోమనౌకను భూమి దిగువ కక్ష్యలోకి ప్రవేశపెడుతుంది. అనంతరం, ఈ వ్యోమనౌక బుధవారం రాత్రి సుమారు 10 గంటల సమయానికి అంతర్జాతీయ అంతరిక్ష కేంద్రంతో అనుసంధానం (డాకింగ్) అవుతుందని శాస్త్రవేత్తలు అంచనా వేస్తున్నారు.
ఈ మిషన్‌లో శుభాన్షు శుక్లా పైలట్‌గా వ్యవహరించనుండగా, అమెరికా వ్యోమగామి, నాసాకు చెందిన పెగ్గీ విట్సన్ కమాండర్‌గా బాధ్యతలు నిర్వర్తిస్తారు. వీరితో పాటు పోలండ్‌కు చెందిన స్లావోష్ ఉజ్‌నైన్‌స్కీ, హంగేరీకి చెందిన టిబోర్ కాపు కూడా ఈ యాత్రలో పాలుపంచుకోనున్నారు. ఆయా దేశాల నుంచి అంతరిక్షంలోకి వెళ్తున్న తొలి వ్యోమగాములు వీరే కావడం గమనార్హం.
రెండు వారాల పాటు కీలక ప్రయోగాలు
శుభాన్షు శుక్లా నేతృత్వంలోని బృందం రెండు వారాల (14 రోజులు) పాటు అంతర్జాతీయ అంతరిక్ష కేంద్రంలోనే ఉంటుంది. ఈ సమయంలో దాదాపు 60 శాస్త్రీయ ప్రయోగాలను వారు చేపట్టనున్నారు. వీటిలో ఏడు ప్రయోగాలను భారతీయ పరిశోధకులు ఎంపిక చేశారు. ముఖ్యంగా మైక్రో ఆల్గే (సూక్ష్మ శైవలాలు)పై భారరహిత స్థితి ప్రభావాన్ని అధ్యయనం చేయడం, అంతరిక్షంలోని రేడియేషన్ ప్రభావాన్ని అంచనా వేయడం వంటివి ఇందులో ఉన్నాయి. అంతరిక్ష ప్రయోగాల్లో ఆక్సిజన్ ఉత్పత్తికి, పోషకాహారంగా మైక్రో ఆల్గేకు ప్రాధాన్యం ఉంది. భూమిపై ఉన్నప్పటికంటే అంతరిక్షంలో ఉన్నప్పుడు ఈ సూక్ష్మ శైవలాల ఆర్ఎన్‌ఏ, ప్రొటీన్లు, జీవరసాయన చర్యల్లో జరిగే మార్పులను శాస్త్రవేత్తలు పరిశీలిస్తారు. వీటితో పాటు, సూక్ష్మ గురుత్వాకర్షణ స్థితిలో కండరాల పునరుద్ధరణ, అంతరిక్షంలో పెసర, మెంతి మొక్కల సాగు వంటి అంశాలపై కూడా శుక్లా బృందం దృష్టి సారించనుంది. ఈ ప్రయోగాలన్నింటినీ భారతీయ శాస్త్రవేత్తలు ప్రత్యేకంగా తయారు చేసిన ఉపకరణాలతోనే శుక్లా నిర్వహించనున్నారు.
బహుముఖ ప్రజ్ఞాశాలి శుభాన్షు
ఉత్తరప్రదేశ్‌లోని లఖ్‌నవూలో 1985లో జన్మించిన శుభాన్షు శుక్లా, 2006 జూన్‌లో భారత వాయుసేన ఫైటర్ వింగ్‌లో చేరారు. ఎస్‌యు-30 ఎంకేఐ, మిగ్-21, మిగ్-29, జాగ్వార్, హాక్, డోర్నియర్, ఏఎన్-32 వంటి అనేక రకాల యుద్ధ విమానాలను సుమారు 2000 గంటలకు పైగా నడిపి అపార అనుభవం గడించారు. 2024 నాటికి ఆయన గ్రూప్ కెప్టెన్ స్థాయికి చేరుకున్నారు. తన కెరీర్‌లో ఎన్నో పురస్కారాలు, పతకాలు అందుకున్న శుక్లాకు 2019లో ఇస్రో నుంచి పిలుపు వచ్చింది. అనంతరం రష్యాలోని మాస్కోలో ఉన్న యూరీ గగారిన్ కాస్మోనాట్ ట్రైనింగ్ సెంటర్‌లో వ్యోమగామిగా ప్రత్యేక శిక్షణ పొందారు.
ఈ అంతరిక్ష యాత్ర ద్వారా స్పేస్‌ఫ్లైట్ ఆపరేషన్స్, లాంచ్ ప్రోటోకాల్స్ వంటి అంశాల్లో శుక్లాకు అమూల్యమైన అనుభవం లభిస్తుంది. శిక్షణలో భాగంగా అనుభవించే కృత్రిమ భారరహిత స్థితి కాకుండా అంతరిక్షంలో ఉండే నిజమైన భారరహిత స్థితిని ఆయన అనుభూతి చెందుతారు. ఇస్రో భవిష్యత్తులో చేపట్టనున్న ప్రతిష్టాత్మక ‘గగన్‌యాన్’ మిషన్‌కు ఈ అనుభవాలు ఎంతగానో దోహదపడతాయని నిపుణులు భావిస్తున్నారు.
సహచర వ్యోమగాముల ప్రశంసలు
ఈ మిషన్‌లో శుభాన్షు శుక్లాతో పాటు పాల్గొంటున్న ఇతర వ్యోమగాములు ఆయన ప్రతిభను ఎంతగానో కొనియాడారు. మిషన్ కమాండర్ పెగ్గీ విట్సన్, శుక్లాను చాలా తెలివైన వ్యక్తిగా అభివర్ణించారు. పోలండ్‌కు చెందిన స్లావోష్ ఉజ్‌నైన్‌స్కీ మాట్లాడుతూ “శుక్లా ఏ పనైనా చాలా వేగంగా చేస్తారు, అంత వేగంగా ఎలా చేస్తారో తనకు తెలియదు” అని ప్రశంసించారు. ఇక హంగేరీ వ్యోమగామి టిబోర్ కాపు అయితే “శుక్లాకున్న పరిజ్ఞానం, తెలివి చూస్తుంటే ఆయన వయసు 130 ఏళ్లేమో అనిపిస్తుంది” అంటూ శుక్లా ప్రతిభను ఆకాశానికెత్తారు. ఈ యాత్ర ద్వారా భారత అంతరిక్ష పరిశోధన రంగంలో నూతన అధ్యాయం మొదలు కానుందని శాస్త్ర సాంకేతిక వర్గాలు ఆశాభావం వ్యక్తం చేస్తున్నాయి.
