మొఘల్‌ గార్డెన్.. రాష్ట్రపతి భవన్‌లోని ఉద్యనవనం పేరు. ఇది నిన్నటి వరకే.. ఇప్పుడు దీనిపేరు అమృత్‌ ఉద్యాన్‌. కేంద్రం మొఘల్‌ గార్డెన్ పేరు మారుస్తూ నిర్ణయం తీసుకుంది. భూతల స్వర్గంగా ఈ అమృత్‌ ఉద్యాన్‌(మొఘల్‌ గార్డెన్)ను భావిస్తారు. కానీ దీని చరిత్ర, ప్రాధాన్యం చాలామందికి తెలియదు. ఓసారి తెలుసుకుందాం.. మొఘలుల పాలనను చరిత్రలో ఉన్నత స్థానం ఉంది. వీరి పాలన బాగా సాగిన కాలంలో సాంస్కృతిక విజయాలు దక్షిణాసియా కళా చరిత్రలో ముఖ్యమైన మైలురాయి. ఈ కాలంలోని విస్మయం కలిగించే భవనాలు, సమాధులు, వాటి గొప్ప స్థాయి, నిష్కళంకమైన వివరాలకు ప్రసిద్ధి చెందాయి. మొఘల్‌ చక్రవర్తుల రచనలతో సమానంగా చార్‌బాగ్‌ శైలి తోటలు నిలిచాయి. వీటిని మొఘల్స్‌ గార్డెన్స్‌ అని కూడా పిలుస్తారు. -17, 18 శతాబ్దాల్లోలా నిర్మాణం.. మొఘలులు 17, 18వ శతాబ్దాల్లో దక్షిణాసియాలో తోటలను నిర్మించారు. ఇవి కేవలం అడవి పచ్చిక భూములు లేదా తోటలు మాత్రమే కాదు, జ్యామితీయంగా కచ్చితమైన కూర్పులో సహజ మూలకాలను నిర్వహించే డిజైన్లను జాగ్రత్తగా ఆలోచించారు. ఈ ఉద్యానవనాలు మొఘల్‌ పాలకులకు ప్రకృతిపై ఉన్న ప్రేమకు ప్రత్యక్ష సాక్షాలు.
భారత్‌లో ఆగ్రాలోని తాజ్‌ మహల్, న్యూఢిల్లీలోని హుమాయున్‌ సమాధి వద్ద ఉన్న ఉద్యానవనాలు అత్యంత ముఖ్యమైన మొఘల్‌ తోటలు. మొఘల్‌ గార్డెన్ ఆర్కిటెక్చర్‌ నేరుగా పెర్షియన్‌ చార్‌బాగ్‌ సంప్రదాయం నుండి ఉద్భవించింది . -పారడైజ్‌గా కీర్తి.. స్వర్గాన్ని ఉద్యానవనం అనే భావన పురాతన కాలం నుంచే ఉంది. ప్రాచీన సుమేరియన్‌∙గ్రంథాలలో ఆదిమ ఉద్యానవనం మొట్టమొదటి వర్ణన కనిపించింది. ‘స్వర్గం’ అనే పదం పాత పెర్షియన్‌ పదం పైరిడెజాలో దాని మూలాలను కనుగొంటుంది , ఇది పార్క్‌ లేదా గార్డెన్‌ని కలిగి ఉన్న గోడల ఆవరణను సూచిస్తుంది. ఈ పదం లేదా దాని దగ్గరి వైవిధ్యాలు హీబ్రూ, అరామిక్‌ మరియు గ్రీకు భాషలలో కూడా కనిపించాయి. ఈడెన్‌ గార్డెన్, బుక్‌ ఆఫ్‌ జెనెసిస్‌లో వివరించబడింది. ఇది దేవుని పరిపూర్ణ ఆలోచన, భూమిపై స్వర్గానికి అత్యంత సన్నిహితమైనది అని నమ్ముతారు. ఇది బహుశా అబ్రహామిక్‌ మతాలకు తోటల ప్రాముఖ్యతను పరిచయం చేసింది. తదనంతరం, ఖురాన్‌∙స్వర్గాన్ని ఉద్యానవనంగా ఉదహరించింది, జన్నత్‌ అల్‌-ఫిర్దౌస్‌ లేదా స్వర్గం యొక్క ఉద్యానవనాల గురించి అనేక సూచనలు చేసింది. అంటే, ఖురాన్‌ స్వర్గాన్ని ఒక అలంకారిక ఉద్యానవనంగా వర్ణిస్తుంది, దానిలో యోగ్యమైన వారు శాశ్వతంగా ఉంటారు.
